"Μπλε βελούδο" στο Εργατικό Κέντρο

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2016, ώρα 21.30

Blue Velvet (Μπλε Βελούδο) 1986

Παραγωγή: ΗΠΑ
Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Λιντς 
Πρωταγωνιστούν: Κάιλ ΜακΛάχλαν, Ιζαμπέλα Ροσελίνι, Ντένις Χόπερ, Λόρα Ντερν, Χόουπ Λανζ, Ντιν Στόκγουελ

Από που να ξεκινήσεις και που να τελειώσεις με το "Μπλε Βελούδο" του David Lynch. Ο σκηνοθέτης ξεκινά με μία φαινομενικά απλή ιστορία και καταφέρνει να σε καθηλώσει
μέχρι το τελευταίο λεπτό. Μέσα της περνάνε η ψυχοπαθολογία της αμερικανικής επαρχίας, η ανάδειξη της νοσηρότητας που κρύβεται πίσω από ένα ειδυλλιακό setting, το φιλμ-νουαρ αλλά και οι αντιθέσεις κάνουν ασαφή τα όρια ανάμεσα στο Καλό και το Κακό. 

Το πλέον αστραφτερό δημιούργημα της ιδιοφυΐας του David Lynch, μια εφιαλτική αλλά ακαταμάχητα ελκυστική κατάβαση στην κόλαση του ασυνείδητου, και από κει στο πραγματικό πρόσωπο της αμερικάνικης προαστιακής ευημερίας. Με αυτό το αριστουργηματικό θρίλερ που δημιουργεί άκρως υποβλητική ατμόσφαιρα και ένα κράμα έντονου μυστηρίου και αισθησιασμού, ήταν υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθεσίας.

Η ταινία είναι από την αρχή γεμάτη συμβολισμούς που θέλουν να δείξουν τις αντιθέσεις της αμερικάνικης επαρχίας και κατ' επέκταση της ίδιας της ζωής. Άσπροι, φρεσκοβαμμένοι φράχτες, έντονα χρώματα, ηλιόλουστες μέρες, χαρούμενα γελαστά πρόσωπα δείχνουν την εξωτερική ομορφιά και γαλήνη. Όμως αμέσως ένα εγκεφαλικό, μαύρα έντομα και το σκοτεινό δωμάτιο του νοσοκομείου μας προειδοποιούν ότι κάτι δεν πάει καλά, κάτι Κακό υπάρχει κάτω από όλα αυτά. Αλλά αυτά είναι εντελώς ασήμαντα σ’ αυτήν την καταπληκτική ταινία, αυτό το ταξίδι μεταξύ ονείρου και εφιάλτη. 

Yπόθεση

Ο Kyle MacLachlan, πρωταγωνιστής του Dune και αγαπημένος ηθοποιός του Lynch εξαιτίας «της αθωότητας που αναδίδει», σύμφωνα με δηλώσεις του ίδιου του σκηνοθέτη, υποδύεται τον Jeffrey – έναν νεαρό φοιτητή που επιστρέφει στη γενέτειρά του, μία τυπική επαρχιακή κωμόπολη των ΗΠΑ, για να δει τον άρρωστο πατέρα του. Με αρκετό θάρρος και το μακάβριο εύρημα ενός κομμένου αυτιού, ένας έφηβος της Αμερικανικής επαρχίας επιχειρεί να δώσει απάντηση σε μία σειρά μυστήριων συμβάντων. Η παιδιάστικη περιέργεια θα τον οδηγήσει σε μία προσπάθεια να ξεδιαλύνει το μυστήριο, ενώ περιπλανιέται σε ένα εφιαλτικό, νυχτερινό τοπίο που τον φέρνει για πρώτη φορά σε επαφή με τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού του και της κοινωνίας. Σε ρόλο ερασιτέχνη ντετέκτιβ θα βρεθεί κρυμμένος στην ντουλάπα της Dorothy, μίας εκκεντρικής τραγουδίστριας. Από τις γρίλιες θα αντικρίσει έναν κόσμο πολύ πιο ανησυχητικό από την αταραξία της γειτονιάς του. Και θα βυθιστεί στο αλλόκοτο μυστήριο. 

Κριτική

Πολύ πριν το ύφος του περάσει στην σκοτεινή φάση του Lost Highway και τα παράλληλα σύμπαντα του Mullholand Drive, το 1986 ταρακουνά τον κομφορμισμό των θεατών, κρατώντας μυστικό το σημείο κλειδί του μύθου: ποια είναι η Dorothy; Ποια είναι τα κίνητρά της και γιατί ο Frank προσπαθεί με τη βία να της δώσει ένα λόγο να παραμείνει στη ζωή; Είναι αυτό άλλο ένα μυστικό σαδιστικά κρυμμένο από τον Lynch ή μήπως πρόκειται για ένα σκόπιμο κενό, μία μαύρη τρύπα, που χάσκει στη μέση του σελιλόιντ, μονάχα για να αφυπνίσει τον θεατή και να του υπενθυμίσει πως η αλήθεια του κινηματογράφου δεν συνάδει επ’ ουδενί με την κατανόησή του; Όπως έχει υποστηρίξει και ο ίδιος ο Lynch:«Eίναι καλύτερο να μη γνωρίζεις τι σημαίνουν ή πώς εξηγούνται οι καταστάσεις, γιατί θα φοβάσαι να τις αφήσεις να εξελιχθούν. H ψυχολογία καταστρέφει τη μαγική αίσθηση του μυστηρίου. Tο μετατρέπει σε νευρώσεις, σε ψυχολογικές καταστάσεις και, αφού του δίνει όνομα και ορισμό, του αφαιρεί τη δυνατότητα μιας απέραντης εμπειρίας»., Αντλώντας υλικό από τις αγαπημένες του γοτθικές νουβέλες, στήνει τον δικό του σκοτεινό κόσμο, αναπτύσσοντας ένα μοτίβο, το οποίο αναδείχθηκε σε εμβληματικό γνώρισμα της μετέπειτα φιλμογραφίας του. Ο κόσμος του “Μπλε Βελούδου” είναι ένας κόσμος διαβρωμένος μέχρι το κόκαλο -αν και φαινομενικά αθώος- ένας πλανήτης ψευδαισθήσεων, γεμάτος σεξ, σαδομαζοχισμό, βία, σουρεαλισμό, κακόψυχο χιούμορ, αλλά και απαράμιλλο οπτικό στυλ. Η αρχική σεκάνς των σκαθαριών -ντουμπλαρισμένη με ειδική, ακραία ηχητική επεξεργασία- προειδοποιούν απλώς πως ο σκοτεινός κάτω κόσμος πρόκειται τώρα να εγκατασταθεί στην καθημερινή ζωή-στο διαμέρισμα της Dorothy. Η σφραγίδα του σκηνοθέτη βρίσκεται παντού στην ταινία και δεν είναι τυχαίο ότι το Μπλε βελούδο, ένα «εργάκι» σπάνιας τόλμης, θεωρείται ίσως το πιο σημαντικό προοίμιο στο σπουδαίο έργο του Lynch από το 1990 κι έπειτα – όταν άφησε τον διάχυτο σουρεαλισμό του να ξεδιπλωθεί πλήρως. Ταινίες όπως ο Twin Peaks: Fire Walk With Me (1992), η Χαμένη λεωφόρος (1997) και η Οδός Μαλχόλαντ (2001), ιλιγγιώδεις και θαυμάσια αλλόκοτες καταδύσεις στο ασυνείδητο και στις αρχετυπικές έννοιες του Κακού, της Ταυτότητας και του Θανάτου, χρωστούν την καλλιτεχνική τους επιτυχία κατά μέγα μέρος σε αυτό εδώ το μικρό διαμάντι 

Το Μπλε Βελούδο είναι μια ταινία απειλητικής ηθικής, γεμάτη σκοτεινές στροφές και άλυτα όνειρα.

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ